Ngày xưa có một em bé mồ côi
cha từ hồi còn nhỏ. Người mẹ sau một thời gian tang chế cũng đi lấy chồng.
Vì bà con thân thích nội ngoại không còn ai nên nó phải theo mẹ về ở
với bố ghẻ. Bố ghẻ tính rất vũ phu, coi cả hai mẹ con như kẻ ăn
đứa ở. Nhất là thằng bé chưa biết làm gì cả, nên hắn lại càng ghét dữ.
Nhiều lúc có việc trái ý, hắn đánh thằng bé thâm tím cả mình mẩy.
Nhà hắn cũng không có gì. Hắn thường
sinh nhai bằng cách lên rừng đốn củi. Người đàn bà vừa về với hắn được một ngày
đã phải gánh củi của chồng đi bán ở chợ. Không may, năm đó trời
làm mất mùa. Miếng ăn kiếm rất chật vật. Củi rẻ như bèo. Trước kia một gánh củi
nuôi sống gia đình được mấy ngày thì bây giờ không đủ nuôi được một
bữa. Thằng bé chưa làm được nghề ngỗng gì cả, trở nên một cái gai trước mắt bố
ghẻ.
"Thằng bé này chỉ ăn hại đái
nát. Chỉ làm cho ta khó khăn thêm".
Hắn bảo vợ thế và khuyên vợ đem con
đi bán cho kẻ khác nuôi. Nhưng người đàn bà nhất quyết không chịu. Thà là cả
hai mẹ con cùng chết chứ bà không đời nào chịu lìa con. Người bố ghẻ bèn
có ý định muốn giết chết con riêng của vợ. Mạng người lúc này nhỏ bằng cái tơ
cái tóc. Huống chi đối với hắn, hắn chẳng coi ra gì. Nạn đói coi chừng đang kéo
dài và ngày càng dữ dội. Một gánh củi lớn bây giờ không đổi nổi một bát gạo.
Hôm đó, chờ lúc vợ đi chợ sớm, hắn
đưa thằng bé lên rừng. Hắn rủ: "Mày có muốn trèo ổi và bắt bướm
không? Trên ấy thì tha hồ."
Thằng bé nghe thế lấy làm
thích, cố xin đi theo cho được. Cảnh rừng có nhiều cái lạ
làm cho thằng bé lon ton chạy theo bố ghẻ không biết mệt. Người đàn ông
đưa nó vào rừng sâu. Khi đến chỗ mấy cây ổi rừng, hắn bảo thằng bé: "Ổi
đấy. Và có bát cơm đây. Chốc nữa tao lại tìm."
Thế rồi hắn bỏ mặc thằng bé, lẳng lặng
lui ra, đến một chỗ khác kiếm củi. Nhưng buổi chiều, khi bước chân vào nhà hắn
lấy làm ngạc nhiên thấy thằng bé đã về trước hắn rồi. Số là thằng bé trong khi
đang bơ vơ giữa rừng rậm thì may mắn gặp một bọn đi đào khoai mài về ngang. Thế
là họ đưa nó về. Nhờ có bát cơm, nó vẫn đủ sức đi được đến nhà.Nghe đứa bé kể,
hắn bực mình vô hạn. Hắn vờ mắng: "Chỉ vì mày, làm tao tìm mãi không được!"
Một lần khác hắn lại dỗ được đứa bé
đi theo lên rừng. Lần này hắn cố tâm đưa nó vào thật sâu, đến những nơi chưa ai
dám tìm vào hái củi bao giờ. Khi trốn khỏi thằng bé, hắn nghĩ bụng:
"Không chết vì thú dữ thì cũng chết vì lạc, không chết vì lạc thì cũng chết
đói mà thôi".
Mãi đến chiều tối vẫn không thấy bố
ghẻ trở lại, thằng bé khóc lóc, kêu gào nhưng chỉ có tiếng vọng của núi rừng trả
lời nó thôi. Nó cuống cuồng chạy tìm khắp mọi ngả nhưng không hề thấy một bóng
người. Khi đã mệt lử và đói bụng, nó tìm đến chỗ bát cơm của bố ghẻ để lại thì
không ngờ đấy là một bát cát trên có rắc một lớp cơm với một quả cà để
đánh lừa. Thằng bé nhặt những hạt cơm phủi cát bỏ vào miệng. Cuối cùng đói quá,
nó cầm lấy bát chạy khắp nơi và kêu lên: "Bố ghẻ ơi! Bát cát quả cà! Bát
cát quả cà!". Nhưng tiếng kêu gào của nó chỉ làm cho một vài con chim rừng
giật mình mà thôi. Rồi thằng bé chết, hóa thành chim đa đa, luôn luôn
kêu những tiếng "Bát cát quả cà! Bát cát quả cà!".
Đợi mãi không thấy con về, người đàn
bà khóc thương vô hạn. Đoán biết thằng chồng tàn bạo đã ám hại con mình, bà ta
đứng lên xỉa xói vào mặt hắn. Cuối cùng bà ta bắt hắn phải đi kiếm
con mình về ngay, nếu không sẽ lên quan tố cáo. Túng thế hắn phải
vào rừng. Hắn tìm mãi. Đột nhiên trong khu rừng hẻo lánh nổi lên mấy tiếng
"Bát cát quả cà! Bát cát quả cà!". Hắn rụng rời. Đích thị
là oan hồn thằng bé đã lên tiếng vạch tội ác của hắn. Nghe luôn mấy tiếng
liên tiếp, hắn không còn hồn vía nào nữa, vội bỏ chạy. Nhưng mấy tiếng
"Bát cát quả cà" đuổi theo hắn. Hắn chạy mãi, băng hết khu rừng nọ
sang khu rừng kia. Tự nhiên hắn vấp phải đá ngã xuống bất tỉnh nhân sự.
Mấy ngày sau, những người tiều phu
thấy thi thể hắn nằm vật ở mé rừng.
Hết.
KHẢO DỊ
Về truyện này có hai dị bản lưu truyền
ở miền Nam:
a) Một người vào năm đói đi xin
con rể một ít thóc về ăn. Lúc đến nơi, chàng rể đi vắng, chỉ có con gái của
mình ở nhà. Nhưng con gái từ khi giàu có, quên mất cả bố; cho bố một bị
"chẹp" (thóc lép) trên có rắc một ít thóc. Bố ra về dọc đường gặp
chàng rể. Chàng rể tốt bụng cầm bị thóc của vợ cho bố, biết rõ sự
thật, bèn dắt bố về lấy cho bố một bị thóc, và trong khi giận dữ đánh vợ một bắp cày,
không may vợ chết. Vợ hóa ra chim đa đa luôn mồm kêu câu: "Cách ca ca, bốc
chép (hay giẹp) cho cha".
b) Có hai vợ chồng
một người kiếm củi đẻ một con trai đặt tên là Đa Đa. Con lên 7 tuổi thì mẹ từ
trần. Vợ kế của bố đối đãi với con chồng không tốt, luôn luôn gây
chuyện mắng chửi. Một hôm, bố đi kiếm củi về, thấy con khóc trước một bát cơm đầy.
Bố toan hỏi con thì dì ghẻ chạy ra lu loa xin chồng dạy con kẻo nó
nhục mạ không thể chịu được. Bố giận sẵn rìu đánh con, không ngờ
chém vỡ đầu con ở khoảng mặt, con lăn ra chết. Lúc làm lễ "mở cửa
mả", tự nhiên có con chim trong mộ bay ra kêu lên: - "Bát
cơm cát trả cho cha, đánh chác đầu ra, bạc ác đa đa". Bố về lục
tìm xem lại bát cơm dì ghẻ với cho con, mới thấy là một bát cát chỉ
có một ít cơm phủ lên trên. Giận quá, bố lại choảng cho vợ một rìu chết tuốt. Người ta nói ngày nay dòng dõi chim đa đa có một vạch
đen từ mắt đến tai đó là dấu tích vết rìu chém phải; còn lông rằn ri trên người
nó là vết tích roi đánh lằn ngang lằn dọc của dì ghẻ.
Cũng có người cho tiếng kêu của
chim đa đa là "Bất thực cốc Chu gia" nghĩa là không ăn lúa nhà
Chu. Họ cho giống chim này là kiếp sau của Bá Di, Thúc Tề. Đó là truyện do nhà
nho kể theo điển tích của Trung quốc. Bá Di, Thúc Tề là con vua nước
Cô-trúc đời nhà Thương. Lúc cha sắp mất bảo lập em là Thúc Tề làm vua. Cha chết,
Thúc Tề nhường cho Bá Di, Bá Di không chịu, bảo đó là mệnh cha, rồi trốn
đi. Thúc Tề cũng không làm vua mà trốn nốt. Khi Chu Vũ Vương đánh nhà Thương,
Bá Di đón đường để can; can không được bèn nói rằng từ nay không ăn lúa nhà Chu
nữa; cả hai anh em vào ẩn ở núi Thú-dương và bị chết đói (Từ hải)
Xem thêm các truyện khác tại đây:
Truyện 5. Sự tích chim Đa Đa
-----
Book Introductions by the Owner of Vietnamese Fairy Tales:
Complete Collection of Vietnamese Fairy Tales - A Treasury of Legends and Folklore
Discover over 240 enchanting Vietnamese fairy tales, translated into English and beautifully illustrated. This collection is a treasure trove of legends and folklore that reflect Vietnam's rich cultural heritage. Available as an ebook on Kobo Books and Apple Books.Vietnamese Fairy Tales - Stories in English and Vietnamese
This bilingual collection features 162 Vietnamese fairy tales in both English and Vietnamese, with stunning illustrations. Ideal for language learners and cultural enthusiasts. Available as an ebook on Kobo Books and Apple Books.The Treasury of Fables
An enchanting collection of timeless fables, written in English and beautifully illustrated. Perfect for all ages, these stories offer valuable moral lessons. Available as an ebook on Kobo Books and Apple Books.
Thank you for your support, and happy reading!