Ngày xưa, có một
chàng đánh cá trẻ tuổi có giọng hát trong trẻo du dương. Nhà chàng vốn nghèo,
tài sản chỉ có một con thuyền nhỏ và một túp lều dựng ở ven sông.
Ngày ngày chàng chống thuyền ra giữa sông cùng với cha buông câu thả lưới làm kế
sinh nhai. Trong khi làm việc, chàng thường cất cao giọng hát. Tiếng hát ấy vọng
khắp xa gần làm cho mọi người ưa thích. Tiếng hát ấy còn làm cho một nàng công
chúa thủy phủ say mê. Hàng ngày nàng vẫn đội lốt cá quanh quẩn bên
thuyền để được nghe tiếng hát của chàng trai người trần.
Một hôm, giữa khi
đang mê mải nghe hát bên cạnh thuyền, nàng công chúa thủy phủ
không may sa vào lưới. Khi gỡ cá dính lưới, người bố chàng trẻ tuổi
thấy có con cá lạ có vảy đỏ lóng lánh đẹp mắt thì ném vào lòng thuyền
định để cho con nuôi chơi. Nhưng rồi ông già lại quên đi không cho con biết.
Cho nên, mấy ngày đầu sống dưới gầm thuyền chẳng có gì ăn, nàng công chúa thủy
phủ sắp lả ra vì đói. Nhưng may sao, buổi sáng hôm sau, chàng trẻ tuổi đang ăn
bỗng đánh đổ cơm lọt xuống gầm thuyền, nhờ vậy cá ta mới được một bữa no nê. Thấy
cá lội tới đớp những hạt cơm rơi, chàng trẻ tuổi vội bắt lấy, ngắm nghía mãi
không chán. Từ đó chàng bỏ cá vào chậu hết sức chăm chút cá không khác gì bạn thân.
Một hôm, chàng trai
bắt cá lên ngắm nghía, chẳng may buột tay đánh rơi cá xuống sông. Vắng nhà
lâu ngày mới được thả ra, nàng công chúa đội lốt cá lập tức quay trở
về thủy phủ.
Cuộc chia ly gây nên
niềm thương nỗi nhớ giữa hai bên. Chàng trẻ tuổi rất ân hận là đã đánh rơi cá đẹp
xuống sông. Chàng rất nhớ cá, hàng ngày chàng cứ nhìn xuống mặt nước hy vọng
tìm lại con cá quen thuộc. Về phần cá thì không quên được sự ân cần chăm sóc của
chàng trẻ tuổi cũng như giọng hát mê ly của chàng. Nhưng từ ngày bị sa lưới trở
về, nàng công chúa bị bố mẹ canh giữ ráo riết. Không được nghe tiếng hát quen
thuộc, dần dần nàng nhuốm bệnh. Thấy bệnh con ngày một nặng, bố mẹ nàng tra hỏi.
Nàng đành thú thật: không những mê tiếng hát của chàng trai trẻ trên trần mà còn
ao ước được kết duyên với chàng. Nghe nói thế: vua Thủy đùng đùng nổi giận. Vua
hạ lệnh phải canh giữ con gái mình nghiêm ngặt hơn nữa. Nhưng sau đó, nhờ hoàng
hậu thương con ôn tồn khuyên can nên cơn giận của vua cũng dần dần nguôi. Khi
thấy công chúa ngày một héo hon, cuối cùng, vua cũng đành để cho nàng toại nguyện.
Ba năm trôi qua...
Lúc này chàng đánh
cá trẻ tuổi vẫn làm nghề cũ giọng hát của chàng văng vẳng trên sông vẫn trong
trẻo du dương. Nhưng người bố của chàng thì đã vắng bóng. Bây giờ chàng dựng một
túp lều bên cạnh hòn Non-nước nổi lên giữa dòng sông mênh mông như một hòn đảo.
Một hôm ngồi trên
thuyền câu, chàng đang cất cho giọng hát, thì bỗng một con cá vảy đỏ lóng lánh
nhảy lên mạn thuyền. Bắt cá lên tay, chàng thấy cá nhìn mình đầy trìu mến. Bỗng
chốc cá biến thành một cô gái xinh đẹp làm cho chàng kinh ngạc.
- Nàng là ai?
Chàng đánh cá hỏi.
- Thiếp là con
cá nhỏ năm xưa từng được chàng ân cần chăm sóc.
Nói rồi cô gái kể lại
cho chàng trai biết mọi việc xảy ra sau khi trở về thủy phủ.
Đoạn nói tiếp:
- Bây giờ hãy
làm ơn cho thiếp sống bên chàng để được ngày ngày nghe chàng hát.
Chàng đánh cá từ đấy
có vợ. Chàng hát nhiều hơn trước. Hai vợ chồng sống với nhau êm đềm sung sướng.
Câu hát trong dân
gian:
Xung quanh những chị
em ngồi,
Giữa hòn Non-nước
mình tôi với chàng.
là nói lên cuộc tình
duyên êm đẹp đó.
Hết.
KHẢO DỊ
Một truyện Duyên
tiên kể có hơi khác như sau:
Có hai cha con một
người dân chài ở hòn Non-nước. Con là Lý Lâm một hôm tát thuyền nhặt được một
con cá nhỏ sót lại, có vây đỏ óng ánh đẹp mắt, bèn thả vào chậu nước, đặc biệt
săn sóc. Cá lớn lên trông thấy và dưới dạng một cô gái đẹp thường trò chuyện với
Lý Lâm trong giấc mộng. Một hôm có tên hào cường thấy cá đẹp toan bắt,
nhưng Lý Lâm cố giữ, hai bên giằng nhau. Chậu vỡ, cá tuột xuống nước đi mất. Đó
là con gái vua Thủy bị sa vào lưới nay mới trở về. Nhưng những ngày ở cõi trần
được thấy Lý Lâm, nàng đâm ra tương tư. Lâu dần sinh bệnh, nhưng nàng không dám
nói thật với bố. Khi vua Thủy biết sự thật, ông ra lệnh cho các tướng canh giữ
nghiêm ngặt. Nhờ có người nữ tỳ dùng kế phục rượu cho các tướng say mềm, cô gái
vua Thủy lại tìm đường đến hòn Non- nước hóa thành người, gặp lại Lý Lâm. Hai
người trở thành vợ chồng rất tương đắc.
Truyện còn thêm một
đoạn kết có chất khôi hài là: một hôm nữ tỳ lên báo cho vợ Lý Lâm biết vua cha
gọi nàng về gấp, có các tướng sắp tới bắt. Mưu kế cũ lại bày ra. Vợ Lý Lâm dọn
tiệc cho thuồng luồng, ba ba làm cho hai tướng mềm môi, nhưng trong rượu có thuốc
độc nên cả hai đều chết cả. Sau đó mưa to gió lớn nổi lên, các tướng khác của
vua Thủy kéo tới định bắt cô gái bướng bỉnh, nhưng họ lại bị dân làng hết sức
che chở chống cự, nên không làm gì được. Từ đấy hai vợ chồng sống yên ổn.
Dân tộc Cor có truyện Nàng
tiên cá cũng là một dị bản của các truyện trên:
Một anh chàng đánh
cá có một túp lều bên bờ hồ. Hàng ngày quăng lưới, anh hát giọng hát du dương,
có lúc lại đánh nhạc chiêng. Một hôm kéo lưới thấy nặng tay, bỗng có một bàn
tay người giơ lên vẫy vẫy, và có tiếng nói: - "Xin chàng thả em ra!"
Kéo lên thì là một cô gái đẹp da trắng, tóc đen nằm gọn trong lưới.
Chàng đánh cá ngắm không chán mắt, đoạn buông thả. Về đến thủy cung, cô gái thầm
cảm ơn chàng trai. Về phía chàng trai cũng đâm ra nhớ cô gái, lại ra chỗ cũ kéo
lưới. Cô gái cũng tìm đến chỗ cũ để được nhìn mặt và nghe giọng hát của anh
chàng người trần. Một hôm, nàng bỏ thủy cung lên bờ, hai người đẹp duyên. Nàng
tiên cá sau đó đẻ được hai người con trai đều giống bố. Lớn lên chúng lấy vợ
người làng, cũng sinh con. Một hôm, có một trận bão dữ dội thổi nàng tiên cá ra
hồ, rồi biến mất. Không thấy vợ trở về, chồng khóc thương vô hạn. Hàng ngày,
chàng thường ra chỗ gặp gỡ cũ ca hát, nhưng giọng không còn trong trẻo nữa. Đau
buồn, thất vọng, chàng chết, người ta chôn bên cạnh lều. Thế rồi một hôm nàng tiên cá lại xuất hiện, đến lều tìm chồng. Đêm nào nàng cũng
ngồi cạnh mộ khóc than, nhưng không thể làm cho chồng sống lại được nữa.
Xem thêm các truyện khác tại đây:
Truyện 156. Con gái
thần nước
-----
Comments
Post a Comment