Xưa có bốn người bạn,
mỗi người quê quán một phương. Vì thuở trẻ cùng học với nhau một thầy nên họ có
dịp sống chung lâu ngày, rồi dần dần trở nên những người bạn nối khố. Về sau lớn
lên họ lại từ giã thầy, mỗi người làm ăn một ngả. Trong số bốn người ấy, chỉ có
Giáp làm chủ một tư cơ đồ sộ, mỗi ngày một giàu đến nứt đố đổ vách, còn ba người
kia thì nghèo rớt mùng tơi. Nhưng Giáp lại là một người thâm hiểm và hiểu sắc.
Tuy giàu có sung sướng, trong lòng Giáp vẫn cảm thấy phiền muộn, vì hắn lấy phải
một người vợ tuy mang về nhiều của nả nhưng bề nhan sắc lại chẳng ra gì. Ngày
còn đi học được trông thấy người vợ của Ất - một trong ba người bạn - xinh đẹp
dễ coi, hắn đâm ra ganh tỵ với bạn. Hắn suy nghĩ rất nhiều về người đàn bà này
và ao ước có ngày chiếm được người ngọc vào tay mới thỏa dạ.
Một hôm nhân có Ất đến
chơi nhà. Giáp đon đả bảo bạn:
- Bác bảo bác
nghèo túng sao bác không ném sách đi buôn một phen?
Ất lắc đầu:
- Đi buôn thì
phải có vốn. Vốn đâu dư dật ở tôi mà buôn với bán. Giáp bèn đặt ra trước mặt Ất
một trăm quan tiền mà rằng:
- Chỗ bạn bè,
tôi vui lòng cho bác vay số tiền này làm vốn mở đầu. Tôi sẽ
mách bác một người tôi quen, bác có thể buôn chung với họ một ít lâu cho thạo
nghề. Chỉ mong rằng khi tiền trăm bạc ngàn tuôn về nhà bác thì bác đừng có quên
tôi và số tiền nhỏ mọn này là đủ.
Không ngờ bạn lại
quá tốt bụng với mình như thế, Ất bối rối cảm tạ và giơ tay
lên trời một hai thề bồi rằng mình sẽ suốt đời không quên ân nhân. Cuối cùng Ất
mang tiền về, tìm đến nhà người lái buôn theo lời Giáp mách, lo làm ăn một phen
xem thử ra sao.
Sau khi biết Ất vắng
nhà, Giáp mới bắt đầu thi hành mưu kế. Một hôm, nhân lúc người vợ tấm cám đang
ngủ say, hắn ta bóp cổ giết chết, rồi cắt lấy đầu giấu dưới một cót thóc. Đoạn,
Giáp đến nhà Ất dùng lời nói khéo mời vợ Ất đến nhà mình. Hắn bảo:
- Anh ấy trước
khi đi buôn có gửi tiền cho nhà tôi, bảo chị tới nhận nhưng dặn đừng cho ai biết
cả, kẻo bọn chủ nợ hay được thì chúng không để cho chị tiêu đâu!
Người đàn bà nọ vốn
được nghe chồng ca ngợi về lòng tốt của Giáp. Và đang cơ túng thiếu, nên nghe
nói thế thì không mảy may nghi ngờ, bèn theo hắn sang nhà. Khi đưa được vợ Ất về
nhà, Giáp đem tiền của và lời nói ngọt hết sức dỗ dành, nhưng không ngờ
người đàn bà ấy lại một lòng một dạ với chồng, thà chịu chết chứ không chịu nhục.
Cuối cùng hắn đành phải giam nàng trong một buồng kín khóa lại. Hắn dặn
đứa đầy tớ gái của mình phải trông chừng và hàng ngày đưa cơm nước cho vợ Ất,
hy vọng ngày một ngày hai sẽ ép được nàng thuận chung sống với mình. Rồi đó,
nhân đêm tối hắn lại lén đem xác vợ mình ném vào nhà Ất. Hắn còn lo đứa đầy tớ
gái sẽ phanh phui chuyện kín của hắn, nên bắt nàng uống một liều thuốc mua được
của một người khách buôn nước ngoài. Uống xong cô gái tự nhiên rụt lưỡi, miệng
ú ớ nói không thành tiếng.
Lại nói chuyện Ất,
sau chuyến buôn đầu tiên được chia một phần tiền lãi, hí hửng định mang về khoe
với vợ. Anh không còn hồn vía nào nữa khi thấy vợ mình chỉ còn là một cái thây
lõa lồ không đầu, thịt đã muốn rữa. Chưa kịp than khóc thì tuần tráng đã ập vào
nhà, gông cổ lại, và giải lên quan. Ất một hai kêu oan, nhưng anh
không có cách gì giải được mối nghi ngờ của đám nha lại. Sau những ngày tra khảo,
không chịu được kìm nóng kìm nguội, Ất đành phải nhận liều. Bọn quan huyện cũng
như quan tình đều nhất tề khép Ất vào tội giết vợ. Cái án ấy cuối cùng được bộ
y. Ất bị tống giam chỉ còn đợi ngày ra pháp trường.
Ngày ấy có lệ những
tội nhân bị án tử hình nếu nộp vào kho công một ngàn quan và có người bảo lĩnh
thì có thể chuộc được tội chết. Vì thế khi Ất bị giam, bà mẹ Ất chạy vạy khắp
nơi để vay mượn và để cầu thập phương bố thí. Thân thích xóm làng cũng như
khách qua đường khi nghe kể chuyện, ai nấy đều thương hại cho con bà gặp phải cảnh
ngộ không may. Họ vui lòng giúp kẻ ít người nhiều. Mặc dầu vậy mẹ Ất cũng không
sao có đủ một số tiền quá lớn ngay trong một thời gian ngắn ngủi được.
Hai người bạn khác của
Ất một người là Bính, một người là Đinh, nghe tin Ất bị nạn, vội vã tìm đến nhà
ngục thăm hỏi. Sau đó họ gặp người mẹ của Ất đang đứng ở ngã tư đường cái nước mắt giàn
giụa cầu khẩn lòng thương của kẻ qua người lại, hy vọng có đủ số tiền chuộc mạng
cho con. Nghe mẹ Ất kể chuyện, Bính và Đinh sực nhớ tới Giáp là người
giàu có, lại vừa là bạn cũ của Ất, có thể vì tình bạn bè giúp đỡ nhau trong cơn
hoạn nạn. Nghĩ vậy họ bèn an ủi mẹ Ất và hứa sẽ làm hết sức mình để cứu
bạn khỏi cái chết oan khốc.
Khi Bính và Đinh tới
nhà Giáp, họ kể lể mọi việc xảy ra tại nhà Ất: nào bao nhiêu tai họa từ đâu bay
tới quàng vào cổ, nào tình cảnh mẹ già đang ngày ngày dầm mưa dãi nắng cầu khẩn
lòng tốt của khách qua đường... Cuối cùng, hai người ngỏ ý:
- Hiện nay nếu đem
số tiền thân thích xóm giềng và khách thập phương cho vay và quyên góp cộng với
số tiền bán gia tư điền sản của chúng tôi thì may lắm cũng chỉ được độ năm
trăm quan. Còn năm trăm quan nữa không biết làm thế nào, chúng tôi đành lại đây
kêu gọi tình bạn của anh. Anh chỉ gẩy móng tay một cái là có thừa số tiền đó.
Hãy cứu lấy tính mạng người bạn thân của chúng ta đang bị oan uổng tày trời. Đó
là bổn phận của anh cũng như của chúng tôi.
Nhưng hai người đâu
có ngờ rằng trong thâm tâm Giáp chỉ mong cho Ất chết, có thế mọi việc của hắn mới
mong trôi chảy. Câu trả lời của Giáp làm họ quá đỗi ngạc nhiên và thất vọng:
- Ai dám chắc
anh ấy lại không là thủ phạm. Xem việc anh ấy quỵt tôi một trăm quan tiền thì
biết. Anh ấy cầu khẩn vay tiền nói là để đi buôn, tôi sẵn lòng cho
anh ấy vay, nhưng mấy lần đi đòi, chẳng thấy trả được một đồng nào. Sát nhân giả
tử. Anh ấy giết vợ thì trời sẽ hại, dù chúng ta cố hết sức cứu cũng không
thoát. Tôi không dư tiền dư bạc để làm cái việc mua ơn như vậy đâu!
Thấy không thể lay
chuyển lòng dạ của Giáp, Bính và Đinh bèn quyết định hy sinh thân mình để cứu bạn.
Họ bèn lên quan nói rằng vì thấy vợ Ất quá đẹp nên hai người thừa dịp Ất đi vắng
đến bắt để hãm hiếp; xong cuộc, sợ nàng tố cáo bèn giết đi, chặt lấy đầu vứt xuống
sông cho mất tích. Nay cả hai người hết sức hối hận, biết rằng thế nào cũng có
ngày bại lộ nên ra thú trước để may chi nhờ lượng trên khoan giảm.
Quan nghe chuyện, lập
tức sai giam Bính và Đinh lại mà tha bổng cho Ất. Án của hai người không mấy chốc
mà thành. Họ bị tội lăng trì tùng xẻo và bêu thây, nhưng vì "tiên năng tự
thú" nên chỉ làm án chém. Và ngày giải ra pháp trường đã đến.
Nhưng khi đao phủ sắp sửa
khai đao thì người ta bỗng thấy một cô gái cố len khỏi vòng người chật
ních, tất tả chạy đến trước mặt quan. Hai tay cô ta chỉ chỉ trỏ trỏ,
miệng nói ú ớ, làm dấu hiệu ngăn cản. Quan lấy làm lạ, nghĩ rằng người này hẳn
có biết ít nhiều uẩn khúc chi đây, nên vội hạ lệnh cho đao phủ ngừng tay, giải
tội nhân trở về nhà giam để đợi tra cứu.
Về đến công đường,
quan sai tìm thầy thuốc cắt cho người con gái nọ một chén thuốc chữa tật câm.
Chén thuốc rất hiệu nghiệm, cô gái vừa uống đã lần lần nói được: đó là người đầy
tớ gái nhà Giáp. Và cô ta đã kể lại rành mạch những hành động của chủ mình cho
mọi người hay.
Vụ án nhờ thế được
sáng tỏ. Quân lính được lệnh kéo ngay đến nhà Giáp mở cửa buồng trả vợ
Ất về với chồng. Đồng thời, quan sai đóng gông Giáp lại, điệu vào nhà
lao nhận lấy cái án tử hình, thay cho Bính và Đinh. Nghĩ tình bạn bè, hai người
này cố sức trình bày với quan để Giáp được khỏi chết với số tiền chuộc
tội một ngàn quan. Cuối cùng Giáp cũng tạm được miễn tội. Nhưng khi tội nhân vừa
được tháo gông bước ra khỏi công đường thì bỗng dưng một tiếng sét nổ ran giữa
trời quang mây tạnh; thần sét đã nhảy xuống thình lình đánh hắn chết
tươi. Và khi người ta khiêng xác Giáp về dọc đường thì một con hổ từ đâu trong
bụi cây nhảy ra vồ lấy xác mang đi mất tích.
Hết.
KHẢO DỊ
Người Căm-pu-chia có
một truyện có một số tình tiết giống với truyện trên. Đây là một trong mười
hai truyện phân xử của đức Bồ tát (vua):
Một người đàn bà đẹp
đã có chồng, một hôm đi tắm. Có một anh chàng cứ đứng ngắm mãi không rời. Người
đàn bà bảo hắn cút đi, hắn vẫn không nghe, đòi phải được ăn nằm mới chịu. Cuối
cùng cô nàng nhẹ dạ đành để cho hắn thỏa mãn, nhưng xong việc, hắn vẫn không chịu
về, đòi phải lấy nhau mới chịu. - "Được chúng ta sẽ tìm cách". Người
đàn bà hứa như vậy. Đến đây tình tiết phát triển theo chiều hướng gần giống với
tình tiết trong truyện của ta. Khi thấy một cái thây phụ nữ chết trôi, hai người
bèn bí mật mang về, nhằm khi chồng người đàn bà ngủ say, lén đặt vào giường rồi
cùng dắt nhau đi trốn sau khi đã cho một mồi lửa vào nhà. Người chồng tỉnh dậy
hốt hoảng chỉ còn thoát lấy thân. Khi lửa tàn, thấy xác chết, yên trí rằng vợ
mình ngủ quên đã bị chết cháy, bèn đem chôn cất.
Sau đó một thời
gian, người chồng cũ đi buôn, một hôm gặp lại vợ. Một cuộc tranh cãi nổ ra giữa
hai người đàn ông. Việc đưa lên vua. Vua phải phân xử, chỉ sai người khiêng ra
một cái trống lớn, trước hết bắt người đàn bà với người chồng cũ phải khiêng
cái trống đi khắp các nẻo đường từ sáng đến chiều. Hai người không nói gì với
nhau. Hôm sau, vua lại bắt khiêng cái trống như hôm qua, nhưng lần này kẻ phải
khiêng là người đàn bà với người chồng mới. Dọc đường, người đàn bà nói: -
"Nếu tao chung thủy với chồng thì đâu có khổ như thế này". Người kia
đáp: - "Thôi chịu vậy, đừng nói mà người ta biết". - "Sao lại
không nói, mày chỉ gánh có một lần, còn tao phải gánh hai lần nặng gẫy cả
vai!" Họ không ngờ vua đã bố trí sẵn một người nằm trong trống. Người này
kể lại cho vua nghe. Vua sai đem bán người vợ và người chồng mới cho người ta
làm nô tỳ, được bao nhiêu tiền trao tất cả cho người chồng cũ. Ấy là vua đã xử
xong.
Xem thêm các truyện
khác tại đây:
-----
Comments
Post a Comment