Ngày xưa có một anh
chàng nghèo khó, sống một thân một mình. Tuy làm việc tất lực nhưng đói rách vẫn
hoàn đói rách. Những bông lúa đẹp do bàn tay chàng vun bón thì cứ thi nhau chạy
về nhà lão trọc phú. Cuối cùng, chàng đành bán tất cả những thứ còn lại trong
nhà để mua một lưỡi búa, với ý định từ nay làm nghề đốn củi nuôi thân, may chi
thay đổi được số phận.
Nhưng kiếm được một
gánh củi không phải là dễ. Một hôm, theo lệ thường chàng tiến vào rừng sâu tìm
củi. Sắp giơ búa giáng vào một cây đại thụ bỗng có một con tinh từ trong thân
cây hiện ra trước mặt van lạy, van nài. Chàng dừng tay hỏi:
- Mày muốn gì?
Đáp: - Xin
ngài làm ơn đi chặt chỗ khác, tha cho chúng tôi ở đây được yên ổn. Thấy thế,
chàng càng làm già:
- Không được.
Tao hết hơi, hết sức mới tìm được cây gỗ này chặt về lấy tiền nuôi thân mà mày lại
bảo tao đi đâu. Hãy cút ngay cho tao làm việc.
Con tinh thấy anh
chàng lại giơ búa, hốt hoảng: - Cây này với chúng tôi như bóng với
hình, không thể nào rời được. Ngài hãy thương cho, chúng tôi sẽ xin kính biếu
ngài một vật.
- Vật gì?
Đưa ra đây. Mau! Nếu không thì đừng có trách.
Con tinh bảo chờ một
lát, đoạn mang đến một cái mâm đồng và nói: - Ngài chỉ cần gõ
vào mâm ba tiếng là có ăn ngay, muốn thức ngon vật lạ bao nhiêu cũng có.
Nghe nói, anh chàng
vô cùng mừng rỡ, vội nhận lấy mâm ra về, không quên hứa để cho con tinh được
yên ổn. Khi đi qua chợ, chàng ghé ngay vào quán cơm, nơi mà thường ngày
mình vẫn đặt gánh củi nặng trước cửa vào một cái bánh, vài đĩa xôi ăn đỡ đói và
đỡ mệt. Lần này, chàng có ý khoe với nhà hàng là từ nay mình sẽ không cần ăn chịu
và cũng không cần ăn khổ như trước nữa. Nghĩ vậy, bèn đặt mâm của mình trước mặt
vợ chồng chủ quán và mọi người, gõ lên ba tiếng. Tự nhiên trong long mâm tuôn
ra những bát cơm, bát canh, những đĩa cá, thịt, giò, chả đầy tú ụ, những
chén rượu cúc tràn trề, v.v..., toàn là những thức ăn chưa bao giờ được nếm.
Trước con mắt ngạc nhiên của đám đông khách ăn trong quán, chàng đốn củi đắc
chí mời họ cùng ngồi dự tiệc.
Ăn xong, say rượu,
chàng nằm lăn ra giường làm một giấc ly bì. Lão chủ quán thấy thế thì động lòng
tham lam. Thừa dịp mọi người tản đi, hắn vào buồng chọn một cái mâm giống với
chiếc mâm màu nhiệm kia, rồi đánh tráo vào. Chàng đốn củi thức dậy không biết
là mâm đã bị đánh tráo, hý hửng mang về. Sắp về tới làng, anh nghĩ bụng nên cho
mọi người biết số phận của mình từ nay đã khác trước và nhân thể đãi làng xóm
chén một bữa ra trò. Cho nên chàng rẽ ngay vào đính đánh trống gọi làng ầm ĩ. Tất
cả mọi người từ ông tiên thứ chỉ cho đến anh mõ, ai nấy đều tưởng là có việc, lục
tục đổ ra đình đông như hội. Anh chàng trịnh trọng lên tiếng:
- Không mấy khi
cháu có bữa rượu, vậy mời quý cụ và đồng dân thượng hạ ngồi vào dự cuộc.
Nói rồi đặt mâm xuống
chiếu, gõ lên thành mâm mấy cái. Nhưng anh ngạc nhiên thấy lần này mâm không
còn mầu nhiệm như trước nữa. Chàng gõ mãi, gõ mãi, mâm vẫn trơ trơ bất
động. Cho là đánh lừa mọi người, ông xã trưởng liền sai tuần đinh xông lại nện
cho chàng một trận nên thân.
Trở về nhà, chàng đốn
củi bực mình vô hạn. Chắc chỉ có con tinh nó lừa mình nên chuyện mới xảy ra như
thế. Cho nên qua ngày mai, anh lại vác búa lên rừng tìm đến cái cây cũ ra sức
giáng búa vào. Con tinh hốt hoảng chạy ra van lạy chí chết và xin tặng một con
ngựa ỉa ra vàng để được tha tính mạng.
- Đưa ngay ra
đây cho ta. Đồ lừa đảo!
Chàng quát lên như
thế và chỉ lát sau một con ngựa đã hiện ra. Chàng cưỡi lên phi một đoạn để cho
ngựa ỉa, quả nhiên có rất nhiều vàng vụn văng ra sáng giấp giới. Chàng mừng
quá, giắt búa vào lưng và cưỡi ngựa ra về.
Đến chợ, chàng lại
xuống ngựa, vào khoe với vợ chồng lão chủ quán: - Lần này tôi có con
ngựa vô cùng quý báu. Trong bụng nó là cả một kho vàng đấy ông bà ạ! Rồi
nó sẽ làm cho mà xem!
Lão chủ quán thấy quả
đúng như thế thì hoa cả mắt. Hắn sung sướng được chàng biếu trọn số vàng rơi
ra. Nhưng hắn còn muốn được cả con ngựa. Hắn vội dọn cho anh một mâm đầy rượu
thịt. Rồi chờ lúc anh chàng ngủ say, hắn lại đi tìm một con ngựa khác cũng có
màu lông hung hung y hệt để thay vào, rồi dắt con kia đi biệt.
Khi tỉnh dậy, chàng
đốn củi vẫn không ngờ vực gì cả. Chàng lại nhảy lên ngựa cưỡi về đến đầu làng.
Bụng bảo dạ: - "Lần trước vì con tinh khiến cho ta mang tiếng là đánh lừa
mọi người. Lần này ta phải biếu bà con một ít vàng để bà con thấy ta thực bụng".
Thế rồi, chàng lại vào đình đánh trống ầm ĩ. Làng lại đổ ra đình. Chàng
nói:
-Tôi lần này có con
ngựa rất quý có phép ỉa ra vàng. Vậy mời làng ra đây để nhận cho tôi một
ít của báu.
Đoạn chàng phi cho
ngựa ỉa, nhưng con ngựa ấy thì làm gì mà có vàng. Nhìn thấy đống phân
ngựa vãi ra không hơn gì những đống phân ngựa khác, các cụ cho là thằng cha đã
xỏ xiên cả làng nên không nên được cơn tức giận. Cuối cùng, chàng bị làng tịch
thu con ngựa và còn bị tuần nọc xuống đánh ba mươi roi.
Qua ngày hôm sau hắn
lại dậy sớm vác búa lên rừng quyết trị cho con tinh một mẻ. Lần này chàng bổ những
nhát búa rất dữ dội. Thấy con tinh hiện ra quỳ lạy khóc lóc, chàng quát
to: - Sao mày dám lừa ông làm ông mang oán với mọi người. Mâm và ngựa
của mày chỉ là những của vứt đi, không đáng một đồng kẽm.
Con tinh hết sức
phân trần, vạch tội lão chủ quán, rồi nói tiếp: - Để tôi xin biếu
ngài cái ống này, lúc về có thể lấy lại những của đã mất. Hắn đưa ống ra và dặn:
- Cái ống này
có phép làm cho bất kỳ bao nhiêu người cũng phải chổng ngược lên trời nếu cầm ống
chỉ lên không ba lần. Cho đến khi nào gõ xuống đất ba lần thì mọi sự trở lại
như cũ.
Nghe bùi tai, chàng
đốn củi lại dừng tay búa, cầm ống phép bắt con tinh phải chổng đít lên trời xem
thử, thấy quả nghiệm rồi mới ra về.
Đến chợ, chàng lại
ghé vào quán cơm tươi cười hỏi mọi người: - Các ông các bà có muốn chổng chăng?
Vợ chồng lão chủ
quán tưởng có món gì bở nên vội đáp: - Cơm ăn no, trầu đầy đây, không
chổng để làm gì?
Lập tức cái ống mầu
nhiệm đã bắt cả nhà lão chủ quán chống hai tay xuống đất, chân giơ lên trời
không cụ cựa.
Chắc là lần này
chàng đốn củi đã rõ mưu mô gian dối của mình nên cố tâm phạt
mình với phép thuật thần dị, lão chủ quán van khóc hết lời. Hắn hứa trả lại mâm
và ngựa để xin tha mạng. Anh chàng chỉ cần có mấy món bảo vật cũ, nên
vui lòng làm phép tha cho cả nhà lão đứng dậy.
Khi châu đã về hợp
phố, chàng phi ngựa nước đại trở về làng. Chàng không quên tiến vào đình thúc một
hồi trống lớn mời làng như mấy lần trước. Thế rồi trước mặt quan viên và đồng
dân thượng hạ, chàng đặt mâm xuống chiếu mời mọi người chia hàng ngồi vào.
Tiếng gõ mâm lúc này
rất có hiệu quả. Cơm rượu và mọi thức ngon vật lạ tuôn ra đầy mâm đầy chiếu. Cả
làng không đợi mời nhiều, ai nấy cắm đầu ăn uống mặc sức.
Ăn uống xong đâu đấy,
chàng chỉ vào con ngựa và nói: - Nếu quý cụ và mọi người vui lòng nhận một
ít vàng tôi sẽ bảo con ngựa này làm ngay.
Không một người nào
từ chối lòng tốt của chàng. Họ đứng ra hai hàng, mỗi người cầm một
cái rá chực hứng phân ngựa. Quả nhiên, ngựa chạy đến đâu, người ta đổ xô nhau
nhặt đến đấy vì họ thấy lấp lánh trên mặt đất bao nhiêu là vàng vung vãi.
Xong cuộc nhặt vàng,
anh chàng giơ ống lên và hỏi: - Bây giờ còn ống phép này, bà con ta ai
muốn chổng xin mời đứng về phía này.
Bấy giờ người đã no
say lại được vàng giắt lưng, ai nấy chắc mẩm lại có món quà gì nữa,
nên chẳng một ai từ chối. Ống vừa giơ lên, tất cả mọi người đều chổng đít lên
trời, dù cố gắng thế nào cũng không buông xuống được.
Hôm ấy, không ngờ lại
có lão trọc phú và con gái lão cũng có mặt ở đấy. Con gái lão là người đã làm
cho chàng đốn củi chết mê chết mệt. Mọi ngày, tuy thấy anh nghèo khổ mà nàng
vẫn tỏ lòng quyến luyến, những lúc chàng đến làm công cho lão trọc phú, hai bên
từng có cơ hội gặp gỡ, chuyện trò. Nhưng đối với lão thì đừng có hòng tính chuyện
lấy nhau. Bây giờ đây, thấy lão van như vạc, chàng tới thỉnh cầu lão gả con gái
cho mình. Lão gật. Thế là chiếc ống lại gõ xuống đất buông tha tất cả mọi người.
Rồi đó, anh chàng đốn
củi lấy được vợ như ý muốn. Với ba món bảo bối, chàng đi khắp thiên hạ giúp đỡ
những người nghèo khổ và trị tội những bọn tham lam độc ác.
Hết.
KHẢO DỊ
Một dị bản sưu tầm ở
Nghệ-an còn có thêm một đoạn mở đầu:
Một chàng đốn củi một
hôm ngồi nghỉ ở một gốc cổ thụ, thấy một con chó đen chạy ra. Biết là con tinh,
liền gọi chó lại. Khi hai bên đã quen nhau rồi, con tinh mới bảo: - "Anh ở
đây với tôi, tôi sẽ cho tiền tiêu". - "Tiền lấy ở đâu?", chàng đốn củi hỏi. - "Đây là nhà tôi, tôi ở đây được vài trăm năm rồi". - "Sao không làm
người lại làm chó?" - "Hóa làm chó để cho dễ ẩn". Giơ búa lên,
chàng hỏi: - "Mày có sợ cái này không?" - "Chỉ sợ cán búa lấy ở
cây vạn tuế mà thôi". - "Tại sao lại sợ cây ấy?". - "Vì đó
là cây thiêng, tôi chỉ sống có vài năm, nó sống muôn năm, nên tôi mới sợ."
Anh chàng bèn về kiếm
gốc cây vạn tuế đẽo thành một cái cán búa. Một hôm lên rừng chặt cây, một con
tinh chạy ra van lạy, xin đưa một tặng vật. Kết cục cũng gần như truyện vừa kể.
Một truyện khác do
người Phú-thọ kể cũng có kết cấu như truyện trên nhưng về hình tượng thì có biến
dạng chút ít:
Một người nghèo khổ
lại đông con, kiếm ăn rất chật vật. Một hôm đói quá, một mình lên rừng đào
khoai mài, bỗng gặp một tiên ông. Nghe hắn giãi bày nỗi khổ, tiên ông cho một
cái hũ có phép mầu nhiệm là muốn bao nhiêu tiền, chỉ cần nói lên ít
tiếng là có ngay. Anh ta đem về nhà và nhờ có món bảo vật, cha con sống rất đầy đủ.
Nhưng hắn lại tiết lộ
bí mật cho một người láng giềng biết. Người láng giềng đi báo quan. Lập tức
quan đến nhà hắn chiếm lấy cái hũ.
Anh ta đau xót mà
không biết kêu ai, bèn lại lên rừng than thở với tiên ông. Lần này ông trao cho
hắn một hòn đá với hai câu phù chú: một câu làm cho đá văng túi bụi vào mặt người
khác; một câu làm cho đá thôi văng, trở về tay mình.
Thấy hắn về với vật
lạ cầm tay, quan tưởng lại có món bở, nên bắt hắn dâng nộp. Nhưng hòn đá đã
văng vào mặt quan không biết bao nhiêu lần, đến nỗi người trốn đi đâu đá văng
theo đó. Cuối cùng quan phải xin trả cái hũ mầu nhiệm để anh ta thu hồi hòn đá về.
Một truyện lưu truyền
ở Nam Ấn:
Một người bà-la-môn
nghèo quá bắt buộc phải gả con gái cho một con lang (kỳ thực thì đó là một
hoàng tử biến hình). Một hôm, ông già đói quá, đến xin con rể tư cấp ít nhiều.
Rể biếu ông một quả bầu bảo về trồng. Sau khi cây bầu mọc, có đến hàng trăm quả
chín. Người bà-la-môn vội trẩy bán hết cho xóm giềng. Về sau, khi biết trong ruột
quả bầu có nhiều vàng ngọc, ông mới đi chuộc lại những quả bầu đã bán nhưng nhà
nào cũng đuổi ông ra khỏi cửa.
Ông già lại đến nhà
chàng rể xin tư cấp. Con lang cho một cái vại, hễ muốn ăn là có cỗ bàn hiện ra
ngay. Ông mừng quá đưa về. Một hôm, ông mời một lão nhà giàu hàng xóm đến ăn.
Lão lấy làm lạ khi thấy thức ăn lạ và quý, bèn dỗ dành để ông cho biết sự
thực. Nắm được bí mật, lão bèn đi mách vua. Vua tìm đến nhà người bà-la-môn và
sau khi được đãi một bữa cơm, liền chiếm ngay cái vại.
Ông già lại đến nhà
chàng rể kể việc mất chiếc vại quý. Con lang lần này cho một cái vại
khác với phép mầu nhiệm là mỗi lần mở nắp, tự nhiên có dây và gậy nhảy
ra trói và đánh người. Nhờ có cái vại này mà người bà-la-môn trị tội lão nhà
giàu và tên vua, lấy lại những vật đã mất.
Xem thêm các truyện khác tại đây:
-----
Comments
Post a Comment