Xưa, có hai vợ chồng
nhà nọ lấy nhau lâu ngày. Người vợ bỗng sinh trắc nết gian díu với một
chàng trai. Hai bên say mê nhau và điều ước muốn của người đàn bà là làm sao
cho chồng sớm chết để mình được tự do đi lại với tình nhân. Hàng ngày người đàn
bà sửa lễ ra đền khẩn vái cầu thần hóa phép cho chồng chết đi, sẽ xin hậu tạ.
Việc ngoại tình của người vợ cuối cùng cũng đến tai người chồng. Hắn đã rình rập
đôi ba phen nhưng chưa kết quả. Thấy vợ lui tới đền thờ thần luôn thì hắn sinh
mối ngờ vực, bèn một hôm lẻn đến trước, nấp ở sau pho tượng.
Khi nghe lọt những lời
khấn khứa của vợ, hắn bỗng mỉm cười, rồi nhân thể đổi giọng giả làm lời thần
nói vọng xuống, đủ lọt vào tai vợ:
- Về mổ một con gà
mái ghẹ, bỏ vào một nắm hoài sơn, nấu lên cho ăn thì nhất định nó phải
chết.
Vợ tưởng là lời thần
phán thật, bèn trở về làm như là dặn. Buổi chiều hôm ấy sau khi một mình chén cả
con gà, chồng giả cách lên giường nằm vật vã. Vợ chắc mẩm thuốc bắt đầu ngấm, mừng
thầm trong bụng, làm bộ hầu hạ săn sóc. Khi thấy chồng quằn quại thì lấy chiếu
đắp lại rồi lập tức chạy đến báo cho tình nhân hay và rủ lại nhà minh để kịp thời
tính liệu.
Vốn đã có chủ ý, nên
sau một hồi làm bộ mê mệt, chồng bỗng nhỏm dậy giục vợ nấu cho mình một nồi nước.
- Nấu nước để làm
gì? - Vợ hỏi.
-Tôi nghe trong bụng
cồn cào như đứt từng khúc ruột, chắc là không qua được. Muốn tắm một cái
cho sạch để đợi giờ chết.
Vợ tin là thật, bỏ
đi nấu nước, trong khi đó thì tình nhân của nàng lẻn tới kín đáo chui vào một
cái chum đậy nắp ở trên. Dĩ nhiên việc đó không qua mắt được người chồng.
Nước nấu xong, chờ
khi vợ ra giếng gánh nước lã về pha, chồng bèn trở dậy bưng nồi nước sôi đổ ụp
vào chum. Người kia chết không kịp ngáp. Lúc vợ gánh nước về, chồng khoát tay bảo
rằng:
- Không cần tắm
nữa. Bây giờ thì tôi nóng ruột quá, muốn chạy đi đâu cho khuây khỏa.
Nói đoạn bỏ đi mất.
Vợ đang lo lắng vì tình nhân còn nấp trong nhà, nay thấy chồng bỏ đi thì mừng
quýnh, chờ chồng đi khuất, vội chạy đến chum. Vừa giở nắp đã thấy tình nhân trồi
đầu lên, vội nói:
- Ôi! Vui sướng
chi mà anh lại cười! Đi cho mau kẻo nó về thì khốn. Nhưng đến khi
nhìn kỹ thì mới biết hắn ta đã chết nhăn răng từ bao giờ.
Trước cái xác chết,
người đàn bà đâm ra bàng hoàng lo lắng. Bụng bảo dạ: - "Phải làm thế nào
cho mất tích, nếu không thì khó lòng giữ được cái đầu trên cổ". Đang lo nẫu
ruột thì một mưu kế chợt đến. Xóm giềng có mụ Hoa chuyên nghề nấu rượu.
Đầu hồi nhà mụ có một dãy chum chứa hèm để bán cho người
nuôi lợn. - "Phải rồi, chỉ cần làm sao đưa cái xác lọt qua hàng rào
nhà mụ bỏ vào chum là ổn". Nghhĩ vậy, chờ đêm tối, người đàn bà
bắt tay làm ngay. Nhà mụ Hoa rào dậu đổ nát nên chị ta làm việc đó một
cách êm thấm.
Sáng hôm sau, mụ Hoa
như lệ thường, mang hèm rượu vừa nấu mẻ tối qua đổ vào chum. Mụ bỗng toáng đảm
khi thấy có cái xác chết ngồi gọn ở trong. Mụ toan la lên một tiếng, nhưng đã
biết kịp thời ghìm lại. - "Chết thật! đứa nào đây hại ta. Vô phúc có đứa
nào biết thì cả cái cơ nghiệp này chỉ còn có nước khấn vào mồm quan nha lính
tráng mà thôi. Mà thôi con gái ta vốn nổi tiếng "đa mưu túc trí", phải
nhờ nó lo cho mới được!". Nghĩ vậy, mụ bèn gọi con gái vào buồng.
Hai mẹ còn thầm thì to nhỏ. Chỉ một chốc sau đã thấy hai
người lăng xăng mang áo quần lụa là vải vóc và nhiều đồ quý giá khác phơi đầy một
sân. Có người hỏi, mụ nói: - "Tư trang của con gái tôi đấy".
Gần xã vốn có hai bợm
quanh năm làm nghề đào tường khoét vách. Đi qua quán rượu của mụ Hoa, chúng
nhìn mọi thứ phơi phóng thì hoa cả mắt. Đứa nọ bảo đứa kia: - "Toàn hàng
quý!... Biết bao nhiêu là tiền... Không ngờ mụ chủ quán lại lắm của
thế". - "Còn đợi gì mà không làm một mẻ".
Thế là đêm lại, hai
bợm đã cắt được vách chui vào nhà. Chúng không phải mất nhiều công tìm tòi, vì
cái hòm áo quần tư trang lại đặt nghênh ngang giữa nhà, hình như mẹ con
nhà chủ quán sau khi phơi phóng tư trang chỉ mới kịp xếp cất, chưa
gác được lên chạn. Hai bợm ta thấy không còn cơ hội nào tốt hơn, bèn cứ thế len
lén khiêng ra cổng, đi thẳng một mạch.
Nhưng khiêng được về
đến nhà, nạy hòm ra thì hai bợm giật nảy mình khi thoáng nhìn thấy cái xác. -
"Thảo nào mà nặng như vậy, tao tưởng phải có vài trăm quan là ít", một
đứa nói: - "Đúng là chúng mình mắc hợm với mẹ con nhà chủ quán", đứa
kia tiếp: - "Phải cho mẹ con chúng nó biết tay mới được!". -
"Nhưng dù sao thì cũng phải là tiêu hủy cái của nợ này đi đã". Cuối
cùng chờ tối đến, hai đứa đành phải khiêng xác đi chôn, miệng không ngớt lầm
bầm chửi rủa mẹ con mụ Hoa.
Chừng một tuần sau,
một hôm cô gái con mụ Hoa đi chợ, đến một quãng vắng thì hai tên bợm ở trong bụi
nhảy xổ ra:
- Mẹ con
nhà mày vừa chơi chúng tao một vố. Khá lắm. Bây giờ thì chúng tao xử
tội mày. Có bao nhiêu hoa hột vòng xuyến và tiền nong phải bỏ ra ngay đi!
- Xin hai anh
tha cho em.
Cô gái hoảng sợ chắp
hai tay cầu khẩn. Nhưng rồi sau phút bối rối, cô cũng biết tương kế tựu kế:
- Muốn lấy tiền,
xin hai anh đưa em đến chỗ có tàu ô cập bến mà bán sẽ được vô khối là tiền. Chứ
còn đi chợ, em có mang bao nhiêu đâu mà lấy cho bõ.
Thấy đứa con gái bàn
có lý, hai bợm bèn xoay lại ý định: - "Thôi được! Hãy đi với chúng tao.
Nhưng nếu bỏ chạy thì chớ chết". Nói rồi cả ba cùng nhau ra đi. Sắp đến bến,
cô bảo chúng dừng lại và nói:
- Tàu ô trước mặt
đó. Hai anh đứng lại đây, đợi tôi xuống ăn giá đâu vào đấy rồi hãy xuống nhận
tiền. Đàn ông không mua bán quen, chúng nó bóp chẹt chẳng được bao nhiêu.
Hai bợm nghĩ rằng trước
mặt là sông rộng nếu nó có chạy đi đâu cũng không thể trốn nổi nên nghe lời ngồi
lại đợi. Gặp chủ tàu ô, cô gái nói:
- Này ông chủ,
tôi có hai tên nô người miền núi, có sức khỏe lại giỏi thức khuya, muốn thức mấy
đêm cũng được. Ông chủ mà dùng chúng vào việc canh gác thì tuyệt. Chúng hầu hạ
tôi đã lâu, vì cần tiền nên tôi bán rẻ cả hai đứa chỉ lấy mười lạng bạc.
Chủ tàu nghe nói có
món hàng hời thì ưng ra mặt, giục đưa xuống để mua. Cô gái chỉ lên bờ nói:
- Kìa, ông
trông hai đứa đang đứng ở đấy. Chúng là người miền núi rất sợ nước, nên tôi
không dám đưa xuống đây, vì hễ thấy nước là chúng trốn. Nếu ông ngã giá xong
thì cứ giao tiền cho tôi, đoạn cho người thình lình bắt hai đứa trói lại, chớ để
chúng chạy. Sau đó đưa xuống hầm tàu, bao giờ nhổ neo mới lại cởi trói cho
chúng, bắt chúng làm việc.
Chủ tàu ô nghe bùi
tai bèn làm theo lời. Cô gái lên bờ bảo hai bợm rằng mình đã ăn giá xong, hãy
xuống tàu mà nhận tiền. Nhưng chưa kịp nhận, chúng đã bị bọn thủy thủ bắt trói
giật cánh khuỷu, nhét giẻ vào mồm và ném xuống hầm tàu. Cô gái thừa dịp lỉnh mất.
Đợi cho đến lúc nhổ
neo, chủ tàu ô cho mở trói, hai bợm mới được tự do, và việc đầu tiên của chúng
là nhảy ùm xuống sông bơi đại vào bờ. Lão chủ tàu tiếc của, cho thủy thủ quay
tàu vào rồi lên bờ đuổi theo. Nhưng bọn chúng lạ nước lạ cái, làm sao có thể đuổi
bắt được hai tên bợm vốn đã am hiểu đường ngang ngõ tắt, nên cuối cùng đành nuốt
hận trở về.
Mặc dầu trốn thoát,
tối hôm đó hai bợm phải trèo lên một cây to ẩn náu. Không ngờ chính trên ngọn
cao của cây cổ thụ ấy, cô con gái mụ chủ quán rượu cũng vì tối trời
không về được nên đã tìm lên ẩn nấp từ trước. Một trong hai đứa trèo lên ngọn
thì gặp cô ả. Thấy nó, cô gái tươi cười đon đả:
- Ồ, anh cũng
đã về được đấy ư? Em tin chắc thế nào hai anh cũng thoát được quân tàn bạo ấy,
để một ngày nào đó em sẽ được cùng anh kết duyên...
- Thật không?
Có thật là nàng sẽ thuận lấy ta không?
- Thật chứ.
Nhưng anh phải xa lánh anh kia và bỏ cái nghề làm ăn nguy hiểm này thì em mới lấy.
- Vậy thì
thử thề đi ta xem.
- Thề cũng được
thôi. Nhưng thề "cá trê chui ống". Chỉ có thể thè lưỡi liếm nhau là
cách hứa hẹn chắc chắn hơn cả.
Nhưng khi bợm ta vừa
ghé sát mặt cô gái, thè lưỡi định liếm thì cô đã cắn cho hắn một cái rất mạnh.
Chót lưỡi đứt, hắn đau quá ngã lộn cổ xuống đất. Bợm kia còn ở dưới cành thấp
chẳng hiểu đầu đuôi ra sao, tưởng trên ngọn có vị thần linh nào làm cho thằng bạn
của mình hộc máu ngã xuống, nên cũng vội vàng tụt xuống khỏi cây rồi ba chân bốn
cẳng chạy mất.
Hết.
KHẢO DỊ
Truyện của ta đã được
biên soạn thành vở tuồng nhan đề là Giáp Kén - xã Nhộng.
Có xã Nhộng gian díu
với vợ giáp Kén, nhưng đoạn đầu không có câu chuyện cầu thần và làm thịt gà để
thuốc chồng. Nhộng lập kế bắt Kén lên rừng đốn gỗ về sửa đình để có cơ hội đi lại
với vợ hắn. Đoán biết âm mưu, Kén làm bộ ra đi, nhưng đến khuya, lại
trở về giữa lúc Nhộng đang ở trong buồng nhà Kén. Vợ Kén bảo Nhộng ngồi vào một
cái chum như truyện trên. Kén về nói rằng lên rừng thiêng quên tắm rửa, sợ thần
phạt nên quay về tắm cái đã, xong lại đi. Từ đây trở đi giống như các tình tiết
của truyện cổ tích, Kén bảo vợ nấu cho mình một nồi nước sôi. Khi vợ ra sông
gánh nước lã để pha vào cho nguội mà tắm, thì Kén cho Nhộng về chầu ông vải với
nồi nước dội vào chum, rồi khi vợ về, hắn nói mình đã tắm xong rồi và ra đi. Vợ
Kén cũng mở nắp chum tìm Nhộng rồi bật kêu lên: - "Trời ơi! Vui sướng chi
mà cậu còn cười".
Và khi biết Nhộng đã
chết, hắn cũng hối hả lăn cái chum qua nhà Tú Nương chuyên nghề nấu rượu để lẫn
vào dãy chum nhà mụ; cũng có việc vợ Tú Nương phát hiện ra cái xác và
sau đó cùng con gái là Tuyết Nương lập kế phơi thật nhiều áo quần để câu lòng
tham của bọn trộm. Cũng có hai tên trộm - tên là Cao Phi và Viễn Tẩu (vì thế
cũng có người gọi vở tuồng này là Cao Phi - Viễn Tẩu) lẻn
vào khiêng hòm đi, trong đó có cái xác. Lại cũng có chuyện hai bợm bắt gặp Tuyết
Nương, nhưng ở đây thì đòi giết chết nếu không chịu chuộc một trăm bạc. Tuyết
Nương cũng lừa được chúng đi cùng mình đến chỗ tàu ô và Cao Phi, Viễn Tẩu bị thủy
thủ trói khi dắt nhau xuống tàu nhận tiền. Nhưng hai bợm đã gạt được chủ tàu cởi
trói cho chúng để nhảy xuống sông thoát.
Cũng có chuyện gặp
Tuyết Nương trên cây và Viễn Tẩu bị cắn đứt lưỡi. Nói chung, các tình tiết đều
như truyện vừa kể, trừ một màn cuối cùng mà ở truyện cổ tích không có
là hai bợm lại tìm đến nhà Tuyết Nương báo thù. Đến nơi, vợ Tú Nương chỉ cho một
cái hang dùng để nấu rượu, bảo con gái mình ở dưới đó. Nhưng khi hai bợm lần xuống
thì hai mẹ con chất củi kín cửa hang rồi nổi lửa đốt chết.
Đồng bào Thái có
truyện Ăn mề gà mù mắt, cũng là một dị bản gần gũi của các truyện
trên:
Một anh chàng nọ biết
vợ ngoại tình, một hôm bảo vợ: - "Từ hôm tôi ăn cái mề gà, con mắt tự
nhiên sinh ra mờ, có lẽ mù mất!". Rồi từ đấy trở đi, chồng giả cách ngày một
trở nên thong manh, còn vợ thì cố ý mua gà để có mề cho chồng ăn, tin
rằng chồng ngày một mù lòa thật.
Một hôm, vợ táo bạo
đưa trai vào nhà. Chồng đang ngủ, biết chuyện bèn ngồi dậy. Cũng như truyện của
ta, thằng trai sợ bị lộ, trốn trong một cái chum.
Chồng bảo vợ: -
"Từ hôm bị mù đến nay không tắm được, mình nấu hộ cho tôi nồi nước".
Vợ nấu sôi xong, bỏ đi nương, còn chồng thì đổ nồi nước vào chum rồi lên giường
nằm ngủ. Khi người vợ về, thấy tình nhân của mình nhô đầu lên khỏi chum lại nhe
răng tưởng là cười với mình bèn nói nhỏ: - "Thấp xuống kẻo "người tấy
sẽ tha" (tức là nói lái: người ta sẽ thấy)". Chồng nói: - "Tôi
đã nằm rồi còn bảo thấp gì nữa". Khi người vợ biết là tình nhân đã chết, vội
bế đi bỏ vào một chuồng gà nhà khác trong lúc người ta vắng nhà.
Tối đến, đàn gà nhà
này lên chuồng nhác thấy có bóng người thì sợ không dám vào. Chủ nhà lấy làm lạ,
nhìn vào thấy cái xác, tưởng là trộm rình bắt gà, bèn gọi cả nhà đến đánh cho một
mẻ cho đến khi cái xác ngã ra, tưởng là mình quá tay. Người này lại đem bỏ vào
chuồng dê của một nhà khác.
Thấy đàn dê chiều về
không chịu vào chuồng, chủ nhà đến xem, thấy cái xác tưởng có tên trộm dê ngồi
rình trong góc, bèn cũng gọi người nhà xúm lại đánh nhừ tử. Rồi khi xác ngã xuống,
lại cũng tưởng là mình quá tay, bèn nghĩ cách tống khứ cái xác đi. Sáng hôm sau
hắn đưa cái "ban" (một thứ bồ dùng đựng vải và của quý) ra phơi để lộ
vải lụa và của quý. Như truyện của ta, cũng có hai tên trộm tối đến lẻn vào thấy
cái "ban" để giữa nhà bèn đặt lên vai khiêng đi. Dọc đường, một đứa
thò tay vào khoắng thấy có xác người liền bỏ chạy, vừa chạy vừa kêu: - "Có người". Đứa nọ tưởng đâu có người đuổi đằng sau thật, đeo cả "ban"
mà chạy lỏn vào rừng. Cho đến khi biết là có xác chết vội vứt "ban"
vào bụi.
Giống với truyện
trên, có truyện của người Ti-rôn (Tirols) phía Bắc nước Ý (Italia):
Một người đàn bà
trong bụng muốn chồng trở thành mù để được tự do đi lại với trai. Một
hôm vợ bảo chồng rằng mình sẽ đi xưng tội. Chồng làm bộ nghiêm trang bảo vợ nên
tìm đến một ông thầy giỏi khoa bói toán sống trong một hốc cây "sên"
nọ, ông thầy này thường không cho ai thấy mặt, nhưng việc gì cũng biết. Vợ tìm
đến cây "sên" không biết rằng chồng đã đến trước ngồi nấp ở trong. Vợ
đứng ngoài chõ miệng vào nói lên ý muốn của mình. Chồng ngồi trong bảo:
- "Cứ mỗi ngày
cho ăn một con gà thì sẽ mù dần mà chẳng ai ngờ cả". Trở về, vợ
cho chồng biết là thầy bói bảo từ nay phải ăn ở tốt, phải chăm sóc chồng, cho
chồng ăn mỗi ngày một gà. Bèn nói sao làm vậy. Chồng giả cách làm ra vẻ mỗi
ngày một mù lòa. Và khi tin rằng chồng đã mù thật, vợ bạo dạn gọi nhân tình đến
hú hí tại nhà, nhưng liền bị người chồng chộp được giết chết.
Xem thêm các truyện khác tại đây:
-----
Comments
Post a Comment