Có hai anh tên là Bự
và Ngốc đều không ai chịu kém ai về mặt ngu đần. Nhưng Bự vẫn thường
cho mình là khôn hơn Ngốc. Một hôm, nghe người ta nói đi kiếm mật ong vừa được
ăn, vừa bán có tiền, hai anh bèn rủ nhau đi làm một chuyến. Nhưng cả hai lại
quên hỏi xem đi hướng nào thì có tổ ong. Suy nghĩ hồi lâu, Bự làm mặt thạo, bảo Ngốc:
- Mày ạ! Mật là
chất có nước, vậy thì lên rừng không có đâu, phải tìm ở dưới nước mới thấy!
Ngốc không chối cãi,
gật đầu ngay. Hai anh bèn chèo thuyền ra đi. Chèo mãi suốt mấy ngày chẳng thấy
tăm hơi tổ ong đâu cả. Ngày thứ ba, khi trời sắp tối, chúng cắm thuyền bên bờ
sông để nghỉ. Sáng hôm sau khi thức dậy, cả hai nhìn thấy dưới nước có bỗng một
tổ ong rất lớn. Bự vỗ vai Ngốc:
- Tao nói có
sai đâu. Lấy được tổ ong này thì được ăn no và còn bán được vô khối là tiền, bõ
công chúng ta đi tìm từ mấy hôm nay. Mày giỏi lặn thì hãy xuống lấy đi!
Ngốc vâng lời cởi áo
nhảy tùm xuống nước. Nhưng lặn mãi tìm đỏ cả mắt mà vẫn chẳng thấy gì. Thấy Ngốc
lên tay không, Bự chỉ xuống nước nói:
- Ong nhiều như
thế sao mày lại không lấy được một chút gì. Cái giống ong hay bay, phải
lặn lâu mới được, mày ạ!
Ngốc ta lại lặn xuống
tìm tòi một hồi lâu rồi lại trồi đầu lên. Thấy vẫn không được gì, Bự suy
nghĩ hồi lâu, bỗng reo lên:
- Vì mày lần
nào cũng vội lên nên chẳng được gì. Cái giống ong phải mất công tìm mới được. Sẵn có
nạng đây, tao sẽ lấy nó ghìm mày ở dưới nước cho thật lâu thì mày mới
tìm ra.
Ngốc lại lặn xuống để
cho Bự cầm nạng đứng trên thuyền đè. Bự đè mãi gần nửa buổi mới thả nạng ra thì
Ngốc đã chết nhăn răng từ bao giờ. Thấy xác Ngốc nổi lên mặt nước, Bự lại tưởng
hắn còn sống nên mắng ngay:
- Cái thằng
tham lam, ăn một bụng mật ở dưới ấy rồi còn nhăn răng ra mà cười.
Bấy giờ có một chiếc
thuyền chèo qua đó, bọn lái thuyền thấy có một cái xác nổi bập bềnh, bèn bảo Bự:
- Thằng kia chết
rồi, sao mày không chôn đi, để như vậy thối hoăng ai mà chịu nổi.
Nghe nói, Bự mới biết
là Ngốc đã chết, bèn đưa xác lên bãi đào lỗ chôn cất. Sau khi chôn xong, hắn lại
trở xuống thuyền. Bỗng nhiên hắn đánh một cái rắm. Thoáng thấy mùi thối, nhớ lại
lời bọn lái, hắn bèn bụng bảo dạ: - "Thối quá! Vậy là mình cũng đã chết rồi
nên mới thối như vậy. Thôi, ta phải chôn ta đi mới được, không thì ai mà chịu
nổi. Nghĩ vậy hắn bèn xuống bãi đào một cái lỗ tự chôn mình. Nhưng khi vừa
bốc mấy nắm bùn lấp lên đầu, hắn thấy ngột ngạt khó chịu quá, nên lại
ló đầu lên. Trông thấy có những chiếc thuyền qua lại gần bãi Bự gọi to:
- Thuyền kia đi xê ra, kẻo đụng vào mả của người ta thì thối không chịu nổi đâu!
Nghe Bự nói thế, một
lũ trẻ cho trâu ăn gần đó không nhịn được cười. Chúng nó lấy một cây roi mây xuống
bãi quất túi bụi vào người Bự, vừa quất vừa nói:
- Nào, xem thử
là chết hay là sống!
Đau quá, Bự nhảy vọt
lên khỏi lỗ chôn cắm đầu chạy. Đang chạy, hắn bỗng nghĩ ra rằng chính là mình
đã chết rồi, nhưng may nhờ cây roi của chúng nó đánh mấy cái
mới sống lại được. Vậy là cây roi ấy nhất định phải có phép thần thông. Đó là
cây roi rất quý, ta phải trở lại xin chúng nó mới được.
Nghĩ vậy, Bự bèn
quay trở lại xin lũ trẻ cây roi. Bọn chúng không cho Bự phải lạy lục mãi, cuối
cùng bọn chúng mới vứt cho. Được roi, Bự hết sức mừng rỡ, cho rằng từ nay mình
có phép cải tử hoàn sinh. Thế là Bự cầm roi lên đường với ý định cứu
chữa cho thiên hạ. Đi một hồi lâu, Bự trông thấy một đám ma. Làm ra vẻ nghiêm
trang, Bự tiến lên đòi gặp cho được tang chủ. Khi gặp tang chủ, Bự nói:
- Ta đây có cây
roi có phép cải tử hoàn sinh đã từng thí nghiệm công hiệu như thần. Vậy các ông
các bà hãy mở áo quan ra, ta sẽ cứu cho người chết sống lại
mà về nhà làm ăn.
Nghe Bự nói thế, tất
cả những người trong tang gia ngừng tiếng khóc. Họ sụp lạy Bự và đồng thanh:
- Ngài thương đến
cho cụ chúng tôi sống lại, chúng tôi cắn cỏ lạy ngài và đời đời không quên ơn.
Đám ma bèn được lệnh
hạ đòn đặt xuống đám đất bên vệ đường. Mọi người xúm lai nạy ván thiên lên. Cái
xác bị lột trần đặt sấp trên ván theo lệnh của Bự. Thế rồi Bự thong thả tiến lại
giang thẳng cánh quất rất túi bụi vào cái xác, vừa quất vừa nói: - "Xem thử
là chết hay là sống! Xem thử là chết hay là sống!". Nhưng quất đến roi thứ
mười: da thịt văng khắp nơi mà vẫn không thấy "ông cụ" của mình
sống lại, bọn con cháu và thân thuộc người chết bèn xông lại kẻ đấm người thoi
vô hồi kỳ trận làm cho Bự ngã lăn ra chết giấc.
Hết.
KHẢO DỊ
Truyện của ta có một
số tình tiết tương tự với truyện của một vài dân tộc anh em:
Truyện của người Miến-điện
(Myanmar): Bốn chàng ngốc:
Có bốn anh chàng thất
nghiệp đến gặp một bà già để xin việc làm. Bà già thuê họ bứt rạ để lợp nhà.
Người thứ nhất bứt xong trước, đội bó rạ về tới nơi nói: - "Thưa, để rạ ở
đâu?" - "Để ở sau bếp", bà già trả lời. Người thứ hai đội rạ về
tiếp theo cũng hỏi: - "Thưa, để rạ ở đâu?". Cho đến người thứ ba, thứ
tư đều hỏi như thế. Bà già phải trả lời đến bốn lần đã tỏ ra bực mình. Lại đi bứt
chuyến thứ hai. Người thứ nhất đội về lại hỏi: - "Thưa, để rạ ở
đâu?". Bà già quát: - "Đồ ngốc, để trên đầu tao đây này"- Anh
chàng thuận tay ném bó rạ vào đầu bà già. Khi xem lại thì bà già đã chết. Sau
đó, dân làng bảo họ đi chặt cây làm áo quan. Họ phân công, một người chặt, một
người trèo lên ngọn để đỡ phía trên, hai người ghé vai gần gốc để đỡ phía dưới.
Cây đổ đè chết hai người dưới gốc và làm bất tỉnh người trèo ngọn. Dần dần y tỉnh
lại. Tưởng hai người kia chưa chết, y và người chặt cùng ngồi chờ. Ba ngày sau,
có một bác thợ rừng đi qua, hỏi: - "Đã chặt cây rồi mà sao còn ngồi ở
đây?"- Đáp: - "Chúng tôi chờ hai người kia dậy để cùng về nốt thể"
- "Nó chết rồi." - "Sao lại biết?" - "Nó thối thế kia,
chẳng phải chết là gì". Hai người này bèn ra về. Dọc đường một người đánh
cái rắm (một dị bàn kể là ợ) thấy có mùi thối, tự nhủ: - "Thôi thế là ta
cũng chết rồi". Bèn nằm lại giữa đường. Tiếp đến người thứ hai đánh một
cái rắm cũng tự cho là mình chết, cũng nằm lại giữa đường. Lúc ấy vừa có người
quản tượng cưỡi voi đi qua, thấy có hai người nằm giữa đường thì giục họ tránh.
Hai ngốc ta đáp:
- "Chúng
tôi đã chết rồi không tránh được nữa". Quản tượng lấy dùi dâm vào hai người
buộc họ phải đứng dậy - "A hóa ra đã chết đâu!". Cũng như truyện
trên, cho là cái dùi có phép cải tử hoàn sinh, hai ngươi bèn khẩn khoản xin đổi
cái rìu chặt cây lấy cái dùi của quản tượng. Dọc đường về, họ gặp một đám ma.
Cũng thế, họ bảo với tang gia rằng mình có cái dùi phép có thể làm sống lại người
đã chết. Đám tang cũng dừng lại để đưa xác ra khỏi áo quan. Hai người dùng dùi
dâm nát cả cái xác. Không thấy người chết sống lại, những người đưa ma phang
cho hai ngốc một trận nhừ tử phải nằm lại dọc đường. Một người đi qua hỏi nguyên
nhân vì sao bị đánh. Hai người đáp là vì muốn kiếm cơm. - "Ngốc, người kia
nói, nếu thế thì cứ khóc lên ba tiếng là sẽ kiếm được ăn". Sau đó, gặp một
đám cưới, hai người đón đường khóc váng lên. Lại bị đòn nằm lại, lại có người
đi qua hỏi nguyên nhân vì sao bị đánh - "Vì kiếm cơm." - "Đáng
lý ra phải múa hát và chúc hạnh phúc". Sau đó họ gặp hai vợ chồng đánh
nhau. - "Chúc các bạn hạnh phúc". Lại bị đòn. Lại gặp một người hỏi
vì sao. - "Vì kiếm cơm." - "Đáng lý phải can ra
và nói xin bớt giận". Sau đó gặp hai con trâu chọi nhau, họ xông vào can
và nói: "Xin bớt giận". Nhưng chưa kịp can thì đã bị trâu húc chết.
Về tình tiết đi tìm
tổ ong dưới nước, một truyện Căm-pu-chia Bốn ông lão ngốc đi tìm vợ, cũng
có đoạn tương tự:
Có bốn người hói có
tính ngốc kết bạn cùng nhau. Vì không có vợ nên họ cùng đi với nhau để tìm vợ.
Đến một nơi nọ, có một anh chàng vì ăn nằm với một cô gái bị bố mẹ cô bắt được,
họ nhờ bốn ông lão xử hộ - "Tại sao mày lại xấu thói?" - Bốn lão hỏi
chàng kia. - "Vì cô này là nhân tình của tôi", chàng kia trả lời. -
"Láo", cô kia cãi lại, "nó là đứa gian, không phải nhân
tình". Bốn người trao đổi với nhau: - "Bây giờ quyết định thế nào? Cô
ấy quả quyết không nhận nó là nhân tình". Người thứ nhất nói: - "Khi
cái ngoèo đã mắc vào thì quả cam phải rơi". Người thứ hai: -
"Đâu có cứt thì đó có chó ỉa". Người thứ ba: - "Nếu đào lỗ thì
nước sẽ chảy xuống đấy". Người thứ tư: - "Đâu có bí, đấy mọc bầu
ra. Bố mẹ cô gái nghe họ trao đổi như thế, bèn đem cô gái gả quách cho anh kia.
Bốn người lại đi. Họ bắt được năm con rùa định chia nhau nhưng cãi nhau hơn thiệt
không ai chịu ai. Bỗng gặp một người đi qua, họ nhờ chia hộ. Người kia chia cho
mỗi ông lão một con, còn mình cũng một con. Ai nấy đều thỏa mãn. Đến một cái hồ,
họ thấy có bóng tổ ong ở mặt nước. Như truyện của ta, họ cử một người
lặn xuống tìm, còn ba người nữa thì dùng nạng đè nghiến ông ta suốt buổi. Lão
kia chết đuối. Thấy có cứt nổi lên mặt nước, ba người nói: - "Nó
xấu thói! Nó ăn lấy mật, chỉ cho chúng mình sáp". Bèn làm dỗi bỏ đi. Dọc
đường họ lại gặp một người khác cũng hói, hỏi thì người kia nói là mình đang đi
tìm vợ. Và y bảo họ: - "Hãy đi theo tôi!". Gặp một bà già không chồng,
bốn người quyết lấy làm vợ chung và thề không bỏ nhau. Về phần người đàn bà thì
nghĩ rằng nếu chỉ lấy một, tất ba người kia sẽ không chịu, chi bằng lấy cả để bắt
mỗi người làm một việc đỡ cho mình. Bốn lão phải làm việc nhiều, mệt quá.
Một hôm bàn nhau đi tìm một tên nô. Bèn rủ nhau đi. Bấy giờ có một anh chàng giỏi
đan nhưng lại muốn giấu nghề, mới đem tre nứa trèo lên cây cọ ngồi đan. Anh này
cũng có dự định nuôi một tên nô. Vừa đan hắn vừa nghĩ rằng nếu mua được nô về mà
nó không chịu làm việc thì ta sẽ đá cho nó một cái. Thuận chân, hắn đá, thế nào
lại mất thăng bằng rơi xuống, may níu được một tàu cọ thành ra cả người treo lơ
Người Mường
Thanh-hóa có truyện Trứng ngựa cũng có một số tình tiết ngốc ít nhiều
tương tự với các truyện trên:
Xưa, có một mường từ
lang đến dân đều ngốc. Họ thấy người mường Chếnh cưỡi ngựa thì ao ước làm sao
cũng có một con để cho lang cưỡi. Một hôm gặp người mường Chếnh đi chăn ngựa, một
anh bèn hỏi dò: - "Ngựa đẻ con hay đẻ trứng?". Người kia thấy hỏi trớ
trêu, bèn đáp đùa: - "Đẻ trứng, ấp sẽ có con". Hắn bèn về trình với
lang xin đưa quà cáp cho người mường Chếnh để xin trứng ngựa. Người kia đưa cho
một quả gấc chín, dặn: đốt một đám cỏ tranh cho rộng, xung quanh rào kín, giữa
đào một lỗ sâu cho trứng vào, lấp đất. Xong để ngỏ bốn phương bốn cửa, cho người
nấp từ xa, hễ thấy trứng nở ra ngựa thì đóng các cửa lại, cứ bắt lấy mà cưỡi. Họ
làm theo lời, hôm sau, một con nai thấy trong đó có cỏ tranh non, đi lần vào
ăn. Mấy người canh trông thấy cho là trứng đã nở ra ngựa, bèn chia nhau đóng bốn
cửa lại. Bắt được, lấy dây cột ngựa (nai) lại, mời lang tới, lại báo tin
cho dân đi xem lang cưỡi ngựa. Khi lang cưỡi lên, nai được tháo dây, chạy thục
mạng. Lang bị cây va phải ngã chết. Thấy xác lang, dân tưởng lang mệt, nên bảo
nhau im lặng để lang ngủ. Canh mãi không thấy lang dậy, lại ngửi thấy mùi thối,
chúng bèn đổ cho nhau phóng uế, đấm đá nhau không thôi. Mãi sau, một người đạp
phải xác lang thấy bấy nát mới biết là đã chết. Khi chặt cây gỗ làm
áo quan, chúng muốn rằng cây đừng ngã về phía dưới, bèn trước hãy buộc dây vào
đầu ngọn cho vài chục người đứng trên dốc núi kéo lại. Không ngờ cây không chịu ngã theo ý muốn mà lôi cả bọn
theo về phía dưới. Những người đứng xem reo lên: - "Kìa, có mấy thằng biết
bay!.
Xem thêm các truyện khác tại đây:
-----
Comments
Post a Comment