Ngày xưa có hai vợ
chồng một người nghèo, suốt năm đầu tắt mặt tối, ăn bữa sớm không biết có bữa
chiều. Kỳ ấy năm hết Tết đến mà trong nhà không có lấy một bát gạo. Mãi về sau
người chồng chạy hết các cửa nhà giàu, nói sùi bọt mép mới vay được ba công
non. Mừng quá, chồng vội vã mang về để đến sáng mai là ngày ba mươi cho vợ kịp
đi sắm Tết.
Sau khi mua hết số
tiền, người vợ đội mủng lên đầu trở vào cổng chợ. Trên đường về phải lội qua một
cái mương nước. Chẳng may cho bà ta, khi bước chân lên một hòn đá thì bị trượt
chân ngã vật xuống nước. Bao nhiêu gạo, thịt, vàng, hương, v.v... trong mủng đều
ngập vào bùn. Thấy số phận đen đủi, người đàn bà nọ không buồn nhặt nữa, ngồi
xoài xuống bên vệ đường, khóc lóc rất thảm thiết.
Đang khóc, bỗng có một
ông quan huyện đi hành hạt ngang qua đó. Thấy chuyện lạ, quan sai lính dừng
võng, đòi người đàn bà tới hỏi vì sao mà khóc? Người đàn bà mếu máo kể lại tình
cảnh của mình cùng việc xảy ra vừa rồi cho quan nghe và nói
thêm: - Thiếp không sợ chồng đánh mà chỉ thương thân thôi! Chẳng biết
đến bao giờ thì vận đen mới thôi không ám ảnh nữa.
Quan huyện vốn có
lòng thương người. Khi nghe những lời than thở, ông rất động lòng, bèn nghĩ ra
một kế để giúp đỡ người đàn bà nọ ăn một cái Tết ngon lành. Ngồi trên võng, ông
truyền lệnh: - Cứ như lời mụ khai thì hòn đá kia là kẻ phạm tội. Dù
nó là đá cũng không thể vượt được phép nước. Ta sẽ vì nhà mụ mà bắt
nó bồi thường. Lính đâu! Đưa bị cáo về công đường đối chất. Thấy bọn
lính hầu ngơ ngác, ông thét làm ngay. Khi thấy đá ỳ không dậy, ông bảo
trói lại và khiêng về huyện tra tấn cho được mới nghe.
Lại nói về chuyện
hôm ấy có nhiều người nghe tin quan huyện tra tấn hòn đã để đòi bồi thường gạo
thịt, vàng, hương cho người đàn bà thì ai nấy không ngăn được tò mò, vội đổ xô
tới huyện đường để xem một tý. Họ xúm đen đặc ở cổng huyện. Quan truyền cho
lính đặt hai cái thúng ở cổng, dặn rằng ai bỏ vào đấy ba mươi đồng kẽm sẽ cho
vào xem. Trong khi đó, ở phía công đường có mấy người đã được cắt sẵn việc tra
tấn. Tiếng hỏi cung, tiếng quát nạt, tiếng roi vụt văng vẳng phát ra. Mọi người
tranh nhau ném tiền để được vào cửa. Khi hai cái thúng đã đầy ắp tiền, quan bèn
bảo bọn lính lệ nghỉ roi vọt, rồi ông đứng trước mọi người trỏ nguyên cáo bị
cáo phân xử:
- Bản chức đứng
trước một vụ án khá rắc rối. Theo như lời nguyên cáo cùng tất cả chứng tá khai
thì tội trạng bị cáo đã rành rành, không thể chối cãi vào đâu được, mặc dầu
đến giờ nó vẫn chưa chịu cung xưng. Bản chức quyết bắt bị cáo bồi thường đầy đủ
số thiệt hại. Thế nhưng, xét nó không có gì để thi hành bản án này. Tất cả mọi
người đến đây vì thương hại bị cáo giúp mỗi người một ít. Vậy bản chức quyết định:
số tiền trong thúng bất kể bao nhiều đều giao cho nguyên cáo có quyền sử dụng.
Còn bị cáo được phóng thích trở về chỗ cũ hay đi đâu mặc ý.
Tất cả mọi người biết
là mắc mưu quan nhưng không một người nào tỏ vẻ tiếc của cả. Còn người đàn bà nọ
sung sướng đưa tiền về nhà.
Hết.
KHẢO DỊ
Truyện trên giống với
truyện Xử phiến đá trong Bao Công kỳ án của Trung- quốc,
nhưng ở đoạn kết, tình tiết của hai bên có khác nhau. Ở truyện Trung- quốc, nạn
nhân là một em bé bán bánh rán, em đứng trên một hòn đá mải xem diễn
trò mất cả tiền. Cũng như truyện của ta, Bao Công cũng truyền cho lính đưa hòn
đá về công đường tra tấn. Dân chúng đổ xô tới xem thấy quan đánh đập hòn đá, bật
cười lên. Bao Công làm mặt giận, sai lính đóng cổng lại, bảo người
nào muốn ra phải nộp một đồng tiền vào một vại nước đặt sẵn ở cổng. Khi nhìn thấy
có một đồng tiền nổi váng dầu, Bao Công thét lính bắt người có tiền lại, soát
trong bọc có đủ số tiền mà em bé mất. Xem thêm ở truyện Nguyễn Khoa
Đăng cũng có tình tiết tra tấn hòn đá và việc tìm
ra kẻ ăn trộm tiền của người hàng dầu.
Xem thêm các truyện khác tại đây:
-----
Comments
Post a Comment