Ngày xưa có một anh
chàng, nhà giàu có nhưng phải cái ngu ngốc thì không ai bằng. Một hôm, nghe nói
trong vùng có đám hội lớn mở luôn mười đêm ngày, hắn vội vã thắng bộ cánh rất
sang: áo gấm, quần lụa, khăn điều, nón lông, giày hạ. Hắn lại cưỡi một con ngựa
có yên khấu trang sức đắt tiền. Dọc đường gặp ai hắn cũng hỏi: - "Ông (hay
bà) xem tôi có đẹp hay không?" và hắn lấy làm đắc chí khi thấy người ta trầm
trồ khen ngợi mình. Lúc đến dãy quán quanh đám hội, hắn gặp một tay đại
bợm đang tránh ngựa đứng bên vệ đường. Cũng như mấy lần trước, hắn dừng lại
hỏi: - Ông xem tôi có đẹp hay không?
Hắn không ngờ người
kia lại trả lời: - Đẹp thì đẹp đấy, nhưng chưa biết cách ăn mặc cho
ra lối nhà quan. Nghe nói thế, hắn bèn dừng ngựa, cầu khẩn: - Ông
vui lòng bảo giúp tôi một tí, tôi sẽ không quên ơn ông.
Bợm ta lớn tiếng: - Thế
thì hãy xuống ngựa đi! Cởi áo quần ngoài ra đưa đây ta bày vẽ cho.
Ngốc ta không ngần
ngại, lần lượt cởi mọi thứ đang mặc trao cho hắn. Còn tên bợm mỗi lần mặc một
cái vào người, hắn lại nói: - Hãy nhìn đây! Như thế này mới là lối
nhà quan.
Cuối cùng hắn nắm lấy
cương ngựa, vừa trèo lên yên, vừa nói: - Mở mắt ra mà nhìn
cho kỹ cách người nhà quan họ cưỡi ngựa!
Hắn cho ngựa tế
quanh hai vòng, rồi sau đó ra roi cho ngựa tếch thẳng. Ngốc ta vùng chạy theo
la làng. Nhưng chẳng có một ai tin lời hắn cả vì không thể nào có một tên cướp
lại đủ thì giờ thắng bộ cánh đã cướp được vào người một cách chững chạc như thế kia.
Thế là anh chàng ngốc
mất hết cả ngựa nghẽo và bộ cánh, đành khoác bộ quần áo tàng của tên bợm bỏ lại mà kéo
bộ trở về nhà. Nghe hắn kể chuyện, vợ hắn mắng cho một trận. Qua hôm sau, người
đàn bà bắt chồng phải đưa mình đến đám hội tìm cho ra tên bợm. Nhưng nàng dặn
chồng hễ bắt gặp nó thì đừng có hô hoán, chỉ ra hiệu cho mình biết mặt là đủ.
Lại nói chuyện tên bợm
từ hôm được ngựa và áo quần thì đắc chí, cho là dầu kẻ bị mất có thấy hắn cũng
không thể làm gì được nữa. Bởi vậy hắn ung dung cưỡi ngựa và mặc đồ lề vào, đi dự hội. Khi gặp tên bợm, người đàn bà theo hút không
rời. Nàng đã có chủ ý mang sẵn trong người một gói, trong đó có một chiếc hoa
tai, một vòng đeo tay bằng vàng. Rồi nàng đứng chực sẵn ở một cái giếng: chờ
lúc tên bợm sắp đi qua, lên tiếng khóc rưng rức. Nghe tiếng khóc, hắn bỗng để ý
đến nàng, vội dừng ngựa lại hỏi: - "Tại sao lại khóc?". Nàng giơ cho
hắn xem những đồ trang sức bằng vàng lóng lánh, rồi đáp: - "Trời ơi! Khổ
thân tôi quá! Tôi buột tay để rơi xuống giếng một chiếc hoa tai và một chiếc
vòng. Biết làm sao bây giờ?". Rồi nàng nói tiếp: - "Chồng tôi mà biết
thì nó làm tội tôi đến khổ. Chàng có biết lội làm ơn mò giúp cho
tôi một tí. Rồi tôi xin trả ơn chàng!".
Bợm ta thấy nàng đẹp,
lại đánh hơi thấy việc có thể kiếm chác được, bèn xuống ngựa rồi cởi quần áo
ngoài ra. Sắp lội xuống giếng, hắn còn hỏi tên người đàn bà. Nàng bảo hắn: - Chồng
tôi là Ngộ Văn Quá, tôi là Lại Thị Coi cũng ở miền này cả thôi!
Đáp xong, chờ lúc hắn
ta hụp xuống nước, người đàn bà lập tức vớ lấy tất cả áo quần của tên bợm rồi
nhảy lên ngựa phi nước đại về nhà. Bợm vừa nhoi lên thấy mất hút cả người lẫn
ngựa, chỉ còn biết hai tay che lấy hạ bộ rồi chạy theo ngựa kêu van inh ỏi: - Ôi
làng nước! Bắt hộ tên Ngộ Quá, Lại Coi!
Nghe thế, những người
đi đường xúm lại mắng cho hắn một trận. Hắn biết dại đành câm miệng lủi về
nhà.
Hết.
KHẢO DỊ
Người Nùng có truyện Cá
bống nuốt cá trê:
Một ông lão mang mười
lạng bạc đi chợ mua lợn giống, bị một tên đại bợm lấy mất cả. Về, vợ
chồng cãi lộn. Đứa con mười ba tuổi mượn bố một chiếc nhẫn vàng và một chiếc nhẫn
đồng mạ vàng để tìm cách đi lấy lại bạc. Đứa bé đeo nhẫn thật vào tay
làm bợm ta theo hút không rời. Em giả bộ nhờ hắn chỉ chỗ để bán chiếc nhẫn. Bợm
ta tận mắt thấy cửa hiệu vàng thử nhẫn của em bé, nhận đúng là vàng mười, trả
giá mười lạng bạc. Đứa bé chê rẻ không bán, rồi rủ tên bợm ra bờ giếng uống nước,
nhân lúc bợm ta ngoảnh mặt, em rút nhẫn thật giấu đi, đoạn giả lóng ngóng đánh
rơi chiếc nhẫn mạ vàng xuống giếng. Thấy đứa bé nhờ mình lấy giúp chiếc nhẫn, bợm ta đắc ý cho là cơ hội tốt đã đến để chiếm lấy
chiếc nhẫn, bèn cởi áo quần (trong có mười lạng bạc chưa tiêu) lội xuống giếng.
Đứa bé chỉ chờ lúc ấy, vội vơ quần áo chạy và móc túi lấy số bạc của bố mình đã
bị nó lấy cắp lúc sáng.
Bợm lội xuống tìm được
nhẫn, vùi xuống bùn, định lên nói là không tìm ra. Lên bờ thấy mất quần
áo bèn lội xuống lần nữa lấy nhẫn, định đem đi bán hòng bù vào chỗ mười lạng bạc
bị đứa bé lấy mất. Nhưng khi thử vào lửa thì mới biết đó chỉ là chiếc nhẫn đồng.
Xem thêm các truyện
khác tại đây:
-----